Het UBO-trustregister, dat Nederland moet instellen op grond van Europese wetgeving, is een aanvulling op het UBO-register dat in Nederland sinds 27 september 2020 operationeel is voor rechtspersonen en vennootschappen. Hieronder volgen enkele belangrijke aspecten van het UBO-trustregister.
Wat is een soortgelijke juridische constructie?
Het gaat bij soortgelijke juridische constructies om bij overeenkomst of samenstel van overeenkomsten tot stand gebrachte fondsen zonder rechtspersoonlijkheid, niet zijnde ondernemingen als bedoeld in de Handelsregisterwet, waarin de deelnemers vermogen bijeenbrengen dat voor gezamenlijke rekening wordt belegd of anderszins wordt aangewend ten behoeve van de uiteindelijk belanghebbenden van dat fonds.
Volgens de toelichting bij het wetsvoorstel vallen onder deze materiële omschrijving in ieder geval open en besloten fondsen voor gemene rekening.
Van welke trusts/soortgelijke juridische constructies moeten de UBO’s worden geregistreerd?
Het gaat om trusts/soortgelijke juridische constructies waarvan:
(i) de trustee in Nederland woont of in Nederland is gevestigd; of
(ii) de trustee buiten de EU woont of is gevestigd en namens de trust/soortgelijke juridische constructie in Nederland een zakelijke relatie aangaat of onroerend goed verwerft.
Onder ‘trustee’ wordt tevens verstaan degene die in een soortgelijke juridische constructie een vergelijkbare positie heeft als een trustee in een trust.
Onder ‘zakelijke relatie’ moet worden verstaan een zakelijke, professionele of commerciële relatie die verband houdt met de professionele activiteiten van een meldingsplichtige entiteit (bijvoorbeeld een bank); deze relatie moet naar verwachting enige tijd duren.
Een trust/soortgelijke juridische constructie die reeds in een andere EU-lidstaat in een UBO-register is geregistreerd, hoeft niet in het Nederlandse UBO-register te worden opgenomen.
Wie kwalificeert als UBO?
Een UBO is altijd een natuurlijk persoon. In elk geval moeten als UBO van een trust/soortgelijke juridische constructie worden aangemerkt:
- de oprichter(s);
- de trustee(s);
- de protector(s);
- de begunstigde(n), of voor zover de afzonderlijke personen die de begunstigden zijn niet kunnen worden bepaald, de groep van personen in wier belang de trust/soortgelijke juridische constructie hoofdzakelijk is opgericht of werkzaam is; en
- elke andere natuurlijke persoon die door directe of indirecte eigendom of via andere middelen uiteindelijke zeggenschap over de trust/soortgelijke juridische constructie uitoefent.
Anders dan bij het UBO-register voor rechtspersonen en vennootschappen het geval is, wordt geen minimum economisch belang genoemd. Dit betekent bijvoorbeeld dat iedere begunstigde als UBO zou kwalificeren. In de memorie van toelichting merkt de Minister van Financiën echter op dat met het oog op de uitvoerbaarheid van de registratieplicht nog wordt bezien of de registratie beperkt kan worden voor gevallen waarin, naast afdoende wettelijk toezicht, sprake is van buitengewoon grote aantallen uiteindelijk belanghebbenden.
Wie krijgen toegang tot het UBO-trustregister en welke informatie wordt verstrekt?
Iedereen heeft toegang tot de volgende informatie over de trust/soortgelijke juridische constructie: naam, type, datum en plaats van totstandkoming en het doel waarvoor trust/constructie tot stand is gebracht.
Iedereen heeft toegang tot de volgende UBO-informatie: naam, geboortemaand en -jaar, land waar de UBO woont, nationaliteit en aard en omvang van het door de UBO gehouden economische belang.
Een aantal bevoegde autoriteiten (onder andere DNB, AFM, het Bureau Financieel Toezicht, de Belastingdienst, de Politie, de Dienst Justis, het OM en de FIOD) krijgt ook toegang tot aanvullende UBO-informatie (zoals burgerservicenummer, fiscaal identificatienummer).
Wie beheert het UBO-trustregister?
De Kamer van Koophandel zal het UBO-trustregister gaan houden. Het UBO-trustregister is geen onderdeel van het handelsregister, maar een afzonderlijk register.
Kan UBO-informatie worden afgeschermd?
Een UBO kan de Kamer van Koophandel verzoeken om afscherming van de UBO-informatie die voor iedereen toegankelijk is. De aard en omvang van het door de UBO gehouden belang wordt echter niet afgeschermd, omdat dit geen gegeven is dat direct herleidbaar is tot een natuurlijke persoon. De kring van personen die voor deze afscherming in aanmerking komt, worden in het wetsvoorstel beperkt tot: (i) personen jonger dan 18 jaar, (ii) personen die onder curatele staan, en (iii) personen die van overheidswege worden beveiligd.
Dit is in lijn met de mogelijkheden tot afscherming van gegevens in het UBO-register voor rechtspersonen en vennootschappen. Tegen het besluit van de Kamer van Koophandel op een afschermingsverzoek staat bezwaar en beroep open.
De afgeschermde informatie over de UBO (naam, geboortemaand en -jaar, woonstaat en nationaliteit) is niet toegankelijk voor het publiek, maar wel voor een aantal bevoegde autoriteiten.
Wie moet de informatie aanleveren voor het UBO-trustregister?
De trustee is verplicht tot het doen van de inschrijving van de UBO-informatie. Omdat deze in veel gevallen afhankelijk zal zijn van de UBO’s voor het kunnen inwinnen en bijhouden van de gevraagde gegevens over die UBO’s, wordt voorzien in een meewerkverplichting voor de UBO. Overtreding wordt strafbaar gesteld.
Op welke termijn moet de UBO-informatie worden aangeleverd?
Opgaaf van informatie moet plaatsvinden binnen een week na het feit dat tot registratie verplicht, maar er geldt een overgangstermijn van drie maanden na inwerkingtreding van de wet.
De overgangstermijn is daarmee aanzienlijk korter dan de 18 maanden overgangstermijn die vanaf 27 september 2020 toepassing is op de inschrijving van UBO’s in het UBO-register voor rechtspersonen en vennootschappen.
