Achtergrond
In de praktijk zien wij dat werkgevers meer "skin in the game" willen door werknemers als ware zij aandeelhouder in de onderneming te laten participeren. Positieve aspecten hiervan zijn bijvoorbeeld dat werknemers zich direct betrokken voelen bij de onderneming, zij voelen zich meer ondernemer en dat hun werkzaamheden kunnen bijdragen aan waardecreatie. Niet alleen beursgenoteerde bedrijven denken aan dergelijke participatieregelingen. Ook besloten vennootschappen zien de meerwaarde van werknemersparticipatie.
In deze bijdrage ga ik in op de volgende drie mogelijkheden:
1. koop of toekenning van normale aandelen;
2. koop of toekenning van stemrechtloze aandelen;
3. koop of toekenning van certificaten van aandelen.
In de praktijk wordt vaak gekozen voor optie 3. Hierna komt aan de orde waarom dat zo is.
1. Koop of toekenning van ‘normale’ aandelen
Aandeelhouders – waaronder de participerende werknemers – moeten worden uitgenodigd voor en hebben toegang tot de algemene vergadering van aandeelhouders en hebben stemrecht. Betrokkenheid van alle aandeelhouders is daarmee noodzakelijk voor ieder afzonderlijk aandeelhoudersbesluit. De mogelijkheid van besluitvorming buiten vergadering is voorts sterk ingeperkt.
Uitgifte van aandelen vereist een notariële akte wat een practical burden met zich brengt. Vaak is er ook een aandeelhoudersovereenkomst. Als dit het geval is, dienen de participanten in beginsel toe te treden tot de aandeelhoudersovereenkomst.
2. Koop of toekenning van stemrechtloze aandelen
Hoewel het Nederlandse vennootschapsrecht voorziet in de mogelijkheid tot toekenning van stemrechtloze aandelen, voorzien statuten vaak niet in de mogelijkheid tot uitgifte daarvan. Een statutenwijziging is in dat geval noodzakelijk.
Stemrechtloze aandeelhouders moeten worden uitgenodigd voor en hebben toegang tot de algemene vergadering van aandeelhouders, maar zij hebben geen stemrecht. Ook hier geldt dat de mogelijkheid van besluitvorming buiten vergadering sterk is ingeperkt en dat uitgifte van dergelijke aandelen een notariële akte vereist wat een practical burden met zich brengt. Indien er een aandeelhoudersovereenkomst is, dienen de deelnemers in beginsel toe te treden. In de praktijk zien wij niet vaak dat stemrechtloze aandelen worden uitgegeven.
3. Koop of toekenning van certificaten van aandelen
Indien het niet wenselijk wordt geacht dat participerende werknemers vergader- en stemrechten hebben dan kan worden gekozen voor koop of toekenning van certificaten. In dat geval dient een Stichting Administratiekantoor (hierna: STAK) te worden opgericht die de aandelen houdt ten aanzien waarvan door de STAK vervolgens certificaten worden uitgegeven aan de participerende werknemers.
De participerende werknemers verkrijgen dan niet de vergader- en stemrechten ten aanzien van de aandelen, maar wel het economisch eigendom daarvan. Kort gezegd komt het er op neer dat de certificaathouders gerechtigd zijn tot de dividenden en uitkeringen op de onderliggende aandelen.
Het voordeel van deze vorm van werknemersparticipatie, is dat er minder practical burdens zijn dan bij de toekenning van normale aandelen. De participerende werknemers hoeven niet steeds uitgenodigd te worden voor de aandeelhoudersvergadering. Alleen de STAK is gerechtigd om te stemmen. De mogelijkheid van besluitvorming buiten vergadering is daardoor eenvoudiger, omdat voor besluitvorming alleen de instemming van de STAK noodzakelijk is. Daarnaast geldt dat alleen de STAK dient toe te treden tot de aandeelhoudersovereenkomst indien deze er is. De certificaathouders zijn overigens wel gebonden aan zogenoemde administratievoorwaarden (waarin bijvoorbeeld regels staan opgenomen over overdraagbaarheid en terugleveringsverplichtingen). De administratievoorwaarden regelen de (contractuele) relatie tussen de participanten en de STAK. Als laatste moet worden opgemerkt dat uitgifte en overdracht van certificaten makkelijker is dan bij aandelen, omdat notariële tussenkomst daarbij niet vereist is.
Voor meer informatie of advies over de opzet van een participatieregeling kunt u uiteraard bij ons terecht.
