Wetsvoorstel Wet arbeidsmarkt in balans

De Wab beoogt de verschillen op de arbeidsmarkt tussen vast en flex te verkleinen door middel van een aantal en, in sommige gevallen, vergaande maatregelen. Hieronder volgen, kort samengevat, de belangrijkste maatregelen uit het wetsvoorstel:

• Ontslag wordt ook mogelijk als er sprake is van een optelsom van omstandigheden, de zogenaamde cumulatiegrond. Nu moet de werkgever aan één van de acht ontslaggronden volledig voldoen. Deze nieuwe negende grond, ook wel aangeduid met de “i-grond”, geeft de rechter de mogelijkheid om ontslaggronden te combineren. Bij een ontbinding op de i-grond kan de werknemer maximaal een halve transitievergoeding extra krijgen (bovenop de transitievergoeding en een eventuele billijke vergoeding).
• Werknemers krijgen vanaf de eerste dag recht op een transitievergoeding, ook tijdens de proeftijd. Nu geldt dit (pas) vanaf een dienstverband vanaf twee jaar. Bovendien wordt de opbouw van de transitievergoeding voor werknemers met lange dienstverbanden verlaagd. Hiermee wordt de opbouw voor iedereen gelijk, namelijk een derde maandsalaris per gewerkt jaar. Tot slot komt er een compensatieregeling voor kleine werkgevers die hun bedrijf moeten beëindigen wegens pensionering of ziekte en daardoor transitievergoedingen verschuldigd zijn.
• De WW-premie wordt voor werkgevers voordeliger als ze een werknemer direct een vaste baan aanbieden in plaats van een tijdelijk contract. Nu is de hoogte van de WW-premie afhankelijk van de sector waarin de werkgever actief is.
• Verlenging van de proeftijd van twee naar vijf maanden als direct een contract voor onbepaalde tijd wordt aangeboden.
• De opeenvolging van tijdelijke contracten, de zogenoemde ketenbepaling, wordt verruimd. Nu is het mogelijk om aansluitend drie tijdelijke contracten in twee jaar tijd te aan te gaan. Dit wordt drie jaar. Daarnaast kan de periode tussen een keten tijdelijke contracten per cao worden verkort van zes naar drie maanden, mits sprake is van terugkerend tijdelijk werk dat maximaal negen maanden per jaar kan worden gedaan. Invalkrachten in het primair onderwijs die invallen wegens ziekte zijn uitgezonderd van de ketenregeling.
• Payrollwerknemers krijgen minimaal dezelfde arbeidsvoorwaarden als de werknemers die in dienst zijn bij de opdrachtgever. Daarnaast krijgen ze recht op een adequaat pensioen.
• Verplichte, permanente beschikbaarheid van oproepkrachten wordt beperkt: oproepkrachten moeten minstens vier dagen van tevoren worden opgeroepen en behouden recht op loon als het werk minder dan vier dagen van tevoren wordt afgezegd. De termijn van vier dagen kan bij cao worden verkort tot één dag.

Het lijkt een breed gedragen conclusie te zijn dat de Wab slechts op enkele punten de balans zal doen verschuiven. Voor de rechtspraktijk lijkt met name de cumulatiegrond, de geïntroduceerde i-grond, te voldoen aan een breed gedragen praktijkbehoefte onder werkgevers om het ontslagrecht minder star te maken.

Het wetgevingsproces is inmiddels in volle gang en het is onzeker in hoeverre bovengenoemde maatregelen ook daadwerkelijk in de Wab zullen worden verankerd. Tijdens de behandeling in de Tweede Kamer zijn 3 nota's van wijziging en een groot aantal amendementen en moties ingediend. Inmiddels is ook het (concept)verslag van de plenaire behandeling in de Tweede Kamer gepubliceerd. 

De beoogde inwerkingtredingsdatum is 1 januari 2020.

Link naar het nieuwsbericht van de Rijksoverheid over dit onderwerp (7 november 2018)

Link naar de Kamerstukken Wab (35.074)